سیاستگذاران اتحادیه اروپا بر روی قوانین مهمی برای تنظیم هوش مصنوعی (AI) به توافق رسیدهاند که راه را برای بلندپروازانهترین مجموعه استانداردهایی که هنوز برای کنترل استفاده از این فناوری باز نشده است، هموار میکند.
توافق برای حمایت از «قانون هوش مصنوعی» در روز جمعه پس از نزدیک به 38 ساعت مذاکره بین قانونگذاران و سیاستگذاران حاصل شد.
«اورسولا فون درلاین» رئیس اتحادیه اروپا گفت: «این نخستین قانون رسمی هوش مصنوعی در جهان است. یک چارچوب قانونی منحصربهفرد برای توسعه هوش مصنوعی که میتوانید به آن اعتماد کنید. این قانون از ایمنی و حقوق اساسی مردم و مشاغل محافظت میکند؛ تعهدی که ما در دستورالعملهای سیاسی خود آن را پذیرفته و به آن عمل کردیم. من از توافق سیاسی امروز استقبال میکنم.»
اتحادیه اروپا و قانونگذاری هوش مصنوعی
تلاشها برای تصویب «قانون هوش مصنوعی» که برای اولین بار توسط بازوی اجرایی اتحادیه اروپا در سال 2021 پیشنهاد شد، اما از زمان انتشار ChatGPT در سال گذشته که باعث شد حوزه به شدت در حال توسعه هوش مصنوعی به زندگی مردم برسد، این تلاشها سرعت بیشتری گرفت.
این قانون به طور گستردهای به عنوان یک معیار جهانی برای دولتهایی تلقی می شود که امیدوارند از مزایای بالقوه هوش مصنوعی استفاده و در عین حال از خطراتی مانند اطلاعات نادرست، از دست دادن شغل گرفته تا نقض کپیرایت محافظت کنند.
این قانون که به دلیل تقسیمبندیها بر سر تنظیم مدلهای زبانی که دادههای آنلاین را حذف میکند و استفاده از هوش مصنوعی توسط پلیس و سرویسهای اطلاعاتی به تعویق افتاده بود، اکنون برای تصویب، به کشورهای عضو و پارلمان اتحادیه اروپا خواهد رفت.
بر اساس این قانون، شرکتهای فناوری که در اتحادیه اروپا تجارت میکنند، ملزم به افشای دادههای مورد استفاده برای آموزش سیستمهای هوش مصنوعی و انجام آزمایش محصولات، بهویژه آنهایی هستند که در برنامههای پرخطر مانند وسایل نقلیه خودران و مراقبتهای بهداشتی استفاده میشوند.
این قانون موضوع استخراج بیرویه تصاویر از اینترنت یا استفاده از فیلمهای دوربینهای مداربسته برای ایجاد پایگاههای اطلاعاتی تشخیص چهره را ممنوع میکند، اما شامل معافیتهایی برای استفاده از تشخیص چهره در «زمان واقعی» توسط مجری قانون برای بررسی تروریسم و جرایم جدی است.
شرکتهای فناوری که قانون را زیر پا بگذارند، بسته به تخلف و اندازه شرکت، با جریمههایی تا میزان هفت درصد از درآمد جهانی خود مواجه خواهند شد.
قانون اتحادیه اروپا، بهعنوان جامعترین تلاش تاکنون برای تنظیم هوش مصنوعی در میان مجموعهای رو به رشد از دستورالعملها و مقررات در سطح جهانی محسوب میشود.
در ایالات متحده، «جو بایدن» رئیسجمهور آمریکا در ماه اکتبر فرمان اجرایی را صادر کرد که بر تاثیر هوش مصنوعی بر امنیت ملی و رفع تبعیض متمرکز بود، در حالی که چین مقرراتی را وضع کرده است که هوش مصنوعی را ملزم میکند «ارزشهای اصلی سوسیالیستی» را منعکس کند.
کشورهای دیگر مانند بریتانیا و ژاپن رویکردی عمدتا غیرمستقیم را برای تنظیم مقررات اتخاذ کردهاند.
در کشورمان ایران هنوز کارگروه یا کمیسیونی برای تنظیم مقررات هوش مصنوعی تشکیل نشده است و باید دید نهادهای قانونگذار چه زمانی برای قانونگذاری در این زمینه اقدام خواهند کرد.