هوش مصنوعی را میتوان برای دیدن جزئیات در تصاویری که از چشم انسان دور هستند، آموزش داد. اکنون یک شبکه عصبی هوش مصنوعی چیزی غیرمعمول در مورد یک چهره در نقاشی رافائل نقاش مشهور شناسایی کرده است: این چهره در واقع توسط رافائل نقاشی نشده است!
چهره مورد بحث متعلق به «سنت جوزف» است که در سمت چپ بالای تابلو معروف به «مدونا دلا روزا» دیده میشود. محققان مدتها در مورد اینکه آیا این نقاشی یک نقاشی اصلی رافائل است یا نه در حال بحث بودهاند.
در حالیکه برای نتیجهگیری منشا یک اثر هنری به شواهد مختلفی نیاز است، روش جدید تجزیهوتحلیل مبتنی بر الگوریتم هوش مصنوعی در سمت کسانی قرار گرفته است که فکر میکنند حداقل برخی از قسمتهای این نقاشی به دست هنرمند دیگری شکل گرفته است.
محققان بریتانیایی و ایالات متحده یک الگوریتم تجزیهوتحلیل سفارشی را بر اساس کارهایی که مطمئنیم نتیجه کار این استاد ایتالیایی است، توسعه دادند.
نشانه پنهان شاهکار معروف «رافائل» در هوش مصنوعی
«حسن یوگیل» ریاضیدان و دانشمند کامپیوتر دانشگاه «بردفورد» میگوید: «با استفاده از تجزیهوتحلیل ویژگیهای عمیق، از تصاویر نقاشیهای رافائل تاییدشده استفاده کردیم تا کامپیوتر را آموزش دهیم تا سبک رافائل را تا حد بسیار دقیقی تشخیص دهد، از ضربههای قلم مو، پالت رنگ، سایهزنی و هر جنبهای از کار. کامپیوتر جزئیات را تا سطح میکروسکوپی، عمیقتر از چشم انسان میبیند.»
فرایندهای یادگیری ماشین معمولا باید بر روی مجموعه وسیعی از نمونهها آموزش داده شوند، چیزی که همیشه در مورد زندگی یک هنرمند تنها در دسترس نیست. در این مورد، تیم سازنده، معماریِ از پیش آموزشدیدهای را که توسط Microscoft به نام ResNet50 توسعه یافته بود، همراه با یک تکنیک یادگیری ماشین سنتی به نام ماشین بردار پشتیبان اصلاح کرد.
قبلا نشان داده شده بود که این روش در شناسایی نقاشیهای رافائل دارای دقت 98 درصدی است. در این موارد هوش مصنوعی یاد میگیرد که روی کل یک تصویر کار کند، اما تیم تحقیقاتی در این مورد از هوش مصنوعی خواسته بود که به جای در نظر گرفتن کلیت نقاشی، روی چهره افراد حاضر در آن تمرکز کند.
در حالی که مدونا، کودک و سنت جان همگی به عنوان مخلوق دست رافائل در نظر گرفته میشوند، سنت جوزف از این قاعده مستثناست.
محققان خاطرنشان میکنند که در بحثهای قبلی درباره اصالت این نقاشی، تصور میشد که چهره سنت جوزف نسبت به سایر چهرههای موجود در قاب، کمتر خوب کار شده است.
یوگیل میگوید: «زمانی که ما دلا روزا را به طور کلی آزمایش کردیم، نتایج قطعی نبود. بنابراین سپس تکتک تکههای نقاشی را آزمایش کردیم و در حالی که همه قسمتهای نقاشی تایید شد، متوجه شدیم که چهره سنت جوزف کار رافائل نیست.»
«جولیو رومانو» یکی از شاگردان رافائل، ممکن است مسئول چهره چهارم بوده باشد، اما این موضوع به هیچ وجه قطعی نیست. این ماجرا نمونه دیگری از فناوری مدرن است که اسرار نقاشیهای کلاسیک را آشکار میکند؛ این بار با هوش مصنوعی.
به گفته کارشناسان، «مدونا دلا روزا» در سالهای 1518 تا 1520 روی بوم نقاشی شده است. در اواسط دهه 1800 بود که منتقدان هنری شروع به شک کردند که رافائل ممکن است تمام این اثر را نقاشی نکرده باشد.
اکنون به شکل تقریبا قطعی، این ظنها به اثبات رسیده است، اگرچه تیم تحقیقاتی پشت این مطالعه مشتاق است تاکید کند که این هوش مصنوعی به جای جایگزین کردن متخصصان هنری در آینده، صرفا به کمک آنها خواهد آمد.
یوگیل می گوید: «این از آن موارد نیست که هوش مصنوعی مشاغل مردم را بگیرد. فرایند احراز هویت یک اثر هنری شامل بررسی جنبههای بسیاری از منشاء آن، رنگدانهها، وضعیت اثر و غیره است. با این حال، این نوع نرمافزار میتواند به عنوان یک ابزار برای کمک به این فرایند استفاده شود.»