در مورد تأثیر فناوری بر هنر دینی با یک متکلم برجسته و مورخ هنر گفتگو میکنیم. هنر هوش مصنوعی مفهومی بحث برانگیز را اثبات کرده است، و از آنجایی که به لطف ظهور ابزارهای جدید از جمله Adobe Firefly و OpenAI’s Sora همچنان در همه جا رو به افزایش است، سوالات پیرامون اخلاق، کپی رایت و تهدید وجودی خلاقیت همچنان این فناوری را احاطه کرده است.
بسیاری از طراحان از این که هنر هوش مصنوعی را توهین آمیز خطاب کنند دریغ نمیکنند. اما در مورد هنر “مقدس” چه میشود؟ ما با رابین ام. جنسن، الهیدان و تاریخدان هنر صحبت کردیم تا در مورد تأثیر فناوری بر هنر دینی صحبت کنیم و اینکه آیا هنر هوش مصنوعی واقعاً میتواند توهینآمیز تلقی شود.
آیا استفاده از هنر هوش مصنوعی در خلق آثار هنری توهینآمیز است؟
ممکن است برای برخی، اصطلاح «مقدس» هنگام بحث در مورد هوش مصنوعی در حوزه هنر، اغراقآمیز به نظر برسد. توجه به این نکته مهم است که بسیاری از هنرمندان تصاویر تولید شده توسط ماشین را در آثار خود قرار میدهند و از آنها الهام میگیرند یا از ماشینها برای خلق قطعات منحصر به فرد استفاده میکنند. علاوه بر این، بسیاری از نمونههای «هنر مقدس» را میتوان از نظر برخی بدعت و حتی کفرآمیز دانست، در حالی که در برخی دیگر نه. بنابراین، مقوله “مقدس آمیز” به دلیل این واقعیت پیچیده است که بینندگان پاسخهای متفاوتی خواهند داشت.
بنابراین، سؤال بزرگتر ممکن است به بهترین وجه حول این موضوع متمرکز شود که بینندگان چگونه پاسخ میدهند اگر معتقدند اثر به جای ساخت انسان، توسط ربات تولید شده است. این بر دریافت اثر متمرکز است و نه بر نحوه خلق آن. چه اثر هنری توسط انسان تولید شده باشد یا توسط هوش مصنوعی، آنچه در پاسخ به این سوال مهمتر است تأثیر آن بر تجربه معنوی شخصی بیننده است.
نحوه توسعه و جایگاه هنر دینی چگونه بر تجربه مردم آن تأثیر میگذارد؟
رشد و جايگاه هنر هوش مصنوعی ديني به طور قابل توجهي بر مشاركت فرد و نحوه تاثيرپذيري از آن تاثير ميگذارد. این محیط چه در کلیسا، موزه یا فضای مجازی نمایش داده شود، میتواند عمیقاً نحوه درک بینندگان از اهمیت معنوی و عمق تجربه خود را تغییر دهد. به عنوان مثال، اگر یک نقاشی مقدس را از یک کلیسا بگیرید، آن را به یک استادیوم فوتبال منتقل کنید و در قالب دیجیتال در Jumbotron به نمایش بگذارید، آیا آن هنر را متفاوت تجربه خواهید کرد؟
در مطالعهای که اخیراً با سرمایهگذاری Templeton Religion Trust انجام دادیم، نتایج بر اهمیت عوامل محیطی در شکلدهی به بینندگان تأکید کرد. تعامل با آثار هنری و خاطره آنها این نشان میدهد که فضایی که در آن هنر دینی نمایش داده میشود، میتواند به طور قابلتوجهی بر ادراک و تفسیر بیننده از اهمیت معنوی آن تأثیر بگذارد.
آیا انواع خاصی از هنر دینی برای تجربیات معنوی مطلوبتر از سایرین است؟
هنر مذهبی سنتی و انتزاعی میتواند بینندگان را به شیوههای منحصر به فردی جذب کند. هنر غیر بازنمایی تمایل دارد تا تعامل شناختی و تفسیر شخصی را تحریک کند و تجربهای متفکرانه را پرورش دهد. از سوی دیگر، هنر بازنمایی، واکنش عاطفی قوی را برمیانگیزد و پیوندی فرهنگی با سنتهای مذهبی ایجاد میکند.
از طریق تحقیقات خود، متوجه میشویم که سوژهها زمان بیشتری را صرف تماشای اشیاء انتزاعی میکنند و تأثیر قویتری نسبت به قطعات سنتیتر گزارش میدهند. چیزی که ما را شگفت زده کرده است این است که مردم حافظه بهتری از اشیاء غیرتجسمی نسبت به اشیاء تصویری دارند. ویژگیهای زیباییشناختی و ویژگیهای سبکشناختی هنر دینی، صرفنظر از موضوع آن (یا فقدان آن)، نقش مهمی در شکلدهی تجربیات معنوی فردی بینندگان دارد.
نقش «اصالت» برای هنر در نتیجه این پیشرفتهای فناوری چگونه تغییر کرده است؟
یک نگرانی معتبر در مورد اصالت هنر هوش مصنوعی مطرح میشود، به ویژه سؤالاتی در مورد اینکه آیا هوش مصنوعی میتواند به عنوان نوعی سرقت ادبی برای استفاده از هنر موجود بدون اعتبار دادن به منابع اصلی در نظر گرفته شود. علاوه بر این، روشی که ما اصالت را تعریف میکنیم – و حتی هنر – در طول سالها به شدت تغییر کرده است و فراتر از اقلام مستطیلی و قابدار که روی دیوارها آویزان شدهاند، رفته است. آثار هنرمندان میتوانند طیف گستردهای از رسانههای بیانی را در بر گیرند و ممکن است مشارکتی، اجرایی یا صرفاً مفهومی باشند.
شما هم همین حالا میتوانید از هوش مصنوعی مولد با زبان فارسی استفاده کنید. زیگپ اولین دستیار هوش مصنوعی مولد ایرانی است. پس تا دیر شده نشده شما هم اپلیکیشن زیگپ را دانلود کنید و وارد دنیای هوش مصنوعی شوید. در ضمن با زیگپ میتوانید به آسانی و با زبان فارسی از ChatGPT و سرویس تبدیل متن به تصویر لئوناردو استفاده کنید.