همهجا صحبت از هوش مصنوعی است. این فناوری پیچیده هیچوقت به این شکل در عرصه عمومی مطرح و در زندگی انسانها قابل دسترس نبوده است. امروزه استفادههای زیادی از هوش مصنوعی میشود؛ انواع ابزار تولید محتوای فارسی با هوش مصنوعی گرفته تا دستیار صوتی و غیره.
همه چیز از ChatGPT شروع شد. یک چتبات مبتنی بر هوش مصنوعی که میتواند با زبانی شبیه به انسان با کاربرانش صحبت کند و به درخواستها، سوالات و دستورات آنها پاسخ دهد. بعد از انتشار ChatGPT در پایان سال گذشته، ناگهان سیر پیشرفت هوش مصنوعی سرعت سرسامآوری گرفت و نرمافزارهای مختلفی در حیطه خلق صدا، تصویر و متن در دسترس عموم قرار گرفتند.
اما صحبت از هوش مصنوعی منحصر به امروز نیست، از سالها قبل، کامپیوترها، ماشینها یا رباتهایی که توان تفکر و تحلیل داشته باشند، به عنوان یک آرزوی دستنیافتنی مورد توجه انسانها بودهاند.
از آنجایی هم که سینما در طول دهههای گذشته مهمترین و جذابترین محل تجسم تخیلات علمی انسان بوده، فیلمهای سینمایی با موضوع هوش مصنوعی زیادی تا کنون ساخته شده است.
10 فیلم برتر سینما با موضوع هوش مصنوعی
2001: یک ادیسه فضایی | 1968 | 2001: A Space Odyssey
این ساخته عمیق «استنلی کوبریک» نه فقط یکی از بهترین فیلمهای علمی-تخیلی، که یکی از بهترین فیلمهای تاریخ سینماست. کوبریک با نگاهی فلسفی و عمیق به تاریخ بشر و پیشرفتهای تکنولوژیک توانست فیلمی بسازد که بعد از گذشت سالها همچنان تازه و بدون تاریخ مصرف است.
انتخاب موسیقی، جلوههای ویژه و مهمتر از همه نگاه کوبریک به آینده تکنولوژی درجه یک است. 2001: یک ادیسه فضایی، از طریق کاوش در تکامل انسان و فضا، بینندگان را به چالش میکشد تا جایگاه خود را در جهان زیر سوال ببرند و در مورد اسرار هستی فکر کنند.
یک کامپیوتر هوش مصنوعی به نام HAL2000 در این فیلم به یکی از مهمترین جلوههای هوش مصنوعی در تاریخ سینما تبدیل شد، البته با نگاه نسبتا بدبینانه کوبریک.
سری فیلمهای ماتریکس | 1999 | The Matrix Series
اگر از علاقمندان به هوش مصنوعی یا فناوری هستید، سری فیلمهای ماتریکس (1999) را باید تماشا کنید. کاوش این سهگانه به کارگردانی «برادران واچوفسکی» در دنیایی مجازی و شبیهسازی شده، مرز بین واقعیت و فانتزی را محو میکند و در عین حال جلوههای بصری و صحنههای اکشن پیشرفتهای را به نمایش میگذارد که در فرهنگ پاپ تبدیل به افسانه شدهاند.
مضامین فیلم، از جمله اراده آزاد انسان، هویت و ماهیت واقعیت نیز آن را به یک اثر علمی-تخیلی قابل تامل تبدیل کرده است. این مجموعه حتی پس از دو دهه نیز به عنوان یک کلاسیک جاودانه باقی مانده و الهامبخش فیلمها، نمایشهای تلویزیونی و بازیهای کامپیوتری بیشماری شده است و همچنان با داستانگویی نوآورانهاش مخاطبان را مجذوب خود میکند.
بلید رانر | 1982 | Blade Runner
بلید رانر (1982) بدون شک یک شاهکار سینمایی است که بهطور یکپارچهای ژانرهای علمی-تخیلی، نوآر و مضامین دیستوپیایی را در هم میآمیزد و حاصلش یک فیلم جاودانه حیرتانگیز است. سبک انیمیشن فیلم، تاریک و مبتکرانه است و تجربه بصری خیره کنندهای را برای مخاطب رقم میزند.
فیلم تفسیری غمانگیز درباره معنای انسان بودن، خطرات پیشرفت تکنولوژیکی کنترلنشده و قدرت نهایی همدلی و شفقت است.
هوش مصنوعی | 2001 | A.I. Artificial Intelligence
شاید نزدیکترین نمود سینمایی هوش مصنوعی به چیزی که امروز در جهان جریان دارد، فیلم «هوش مصنوعی» استیون اسپیلبرگ باشد. اسپیلبرگ هم به لحاظ فنی استاد سینماست، هم در تمام فیلمهای علمی-تخیلیاش مایههای عمیق انسانی و احساسی هم وجود دارد.
هوش مصنوعی درباره زوج جوانی است که فرزندشان را از دست دادهاند و شوهر خانواده برای پر کردن خلاء فرزند از دست رفتهشان، یک ربات پیشرفته انساننمای هوش مصنوعی را به خانه میآورد.
فیلم 22 سال پیش ساخته شده، اما نگاه انسانی اسپیلبرگ به موضوع پذیرفته شدن هوش مصنوعی در جامعه و جان بخشیدن به یک ربات مجهز به احساسات و عواطف انسانی، امروز بیشتر از هر زمانی قابل درک و ستودنی است.
او | 2013 | Her
اگر به دنبال فیلمی تاملبرانگیز در مورد عشق، تکنولوژی و تجربه انسانی هستید، «او» انتخاب مناسبی است. این فیلم مفاهیم فناوری هوش مصنوعی، ارتباط، صمیمیت، احساسات انسانی، و مرزهای بین انسان و ماشین را به گونهای بررسی میکند که هم تاثیرگذار و هم به زندگی امروز ما مرتبط است.
فیلم درباره یک کارمند است که در اوقات فراغتش با یک هوش مصنوعی مونث به صورت تلفنی معاشرت میکند، گپ میزند، با او درددل میکند و به مرور به او دل میبندد.
«او» با دنیای تخیلی جذاب و فیلمبرداری زیبایش، یک شاهکار سینمایی است که از ما دعوت میکند تا در مورد ماهیت عشق و معنای انسان بودن در عصر دیجیتال تامل کنیم.
معضل اجتماعی | 2020 | The Social Dilemma
اینبار پای یک مستند در میان است! «معضل اجتماعی» یکی از بهترین محصولات «نتفلیکس» در دهه اخیر و درباره تاثیرات منفی شبکههای اجتماعی در زندگی ماست.
در این فیلم تعدادی از مدیران ارشد اسبق بزرگترین رسانههای اجتماعی و موتورهای جستجو روبروی دوربین نشستهاند تا به ما بگویند، این شبکهها چگونه از طریق الگوریتمهای هوش مصنوعی رفتارهای ما را رصد و تحلیل میکنند و براساس دادههای شخصی جمعآوریشده، زندگی ما را تحت سلطه خود درمیآورند.
اگر به استفاده از شبکههای اجتماعی اعتیاد دارید، تماشای این مستند قطعا از هر فیلم ترسناکتری برایتان ترسناک خواهد بود! چرا که میفهمید هیچ گربهای در راه رضای خدا موش نمیگیرد و رسانههای اجتماعی خیلی بیشتر از آنچه فکر میکنید روی زندگی ما تسلط دارد.
متروپلیس | 1927 | Metropolis
سری بزنیم به دوران صامت و سیاهوسفید سینما و شاهکاری از «فریتز لانگ» را به شما معرفی کنیم.
اگر عاشق داستانهای علمی-تخیلی یا تاریخ سینما هستید، متروپلیس فیلمی است که باید تماشا کنید. ساخته نبوغآمیز فریتز لانگ یکی از مهمترین فیلمهایی بود که راه را برای ژانر محبوب علمی-تخیلی در آینده هموار کرد.
متروپلیس یک شاهکار جاودانه است که از جلوههای ویژه پیشگامانه، ساخت جهانی رویایی و داستانگویی نوآورانه بهره میبرد. مضامینی که پیرامون تکنولوژی، جامعه و روح انسان در فیلم مطرح شده، بعد از گذشت نزدیک به یک قرن همچنان ملموس است!
تعصب کدگذاریشده | 2020 | Coded Bias
آیا نگران تاثیر فزاینده هوش مصنوعی بر زندگی ما هستید؟ «تعصب (سوگیری) کدگذاریشده» این نگرانی را افزایش خواهد داد. این مستند چشمگشا، سوگیریها و تبعیضهای نگرانکننده در سیستمهای هوش مصنوعی و پیامدهای دنیای واقعی برای جوامع مختلف به حاشیه رانده شده را بررسی میکند.
داستانسرایی جذاب و تحلیل تخصصی فیلم، نیاز مبرم انسان به پاسخگویی الگوریتمی و استانداردهای اخلاقی در صنعت فناوری را روشن میکند.
«تعصب کدگذاریشده» به بینندگان این امکان را میدهد تا برای ساخت آیندهای عادلانهتر برای همه اقدام کنند، و تماشای آن برای هر کسی که به دنبال اطلاعرسانی و ایجاد تغییر در دنیای فناوری است، ضروری به نظر میرسد.
بازی تقلید | 2014 | The Imitation Game
اگر تشنه یک داستان الهامبخش و فریبنده درباره یکی از بزرگترین ریاضیدانان جهان هستید، «بازی تقلید» برای شما ساخته شده است! این فیلم با بازی «بندیکت کامبربچ» در نقش «آلن تورینگ» (پدر هوش مصنوعی مدرن)، درخشان است.
داستان فیلم درباره این است که چگونه تورینگ و تیمش رمز بدنام Enigma را شکستند، جان افراد بیشماری را نجات دادند و جنگ جهانی دوم را حداقل دو سال کوتاه کردند.
مضامینی مانند عقل، هویت و اخلاق در این فیلم به همان اندازه که در زمان تورینگ مطرح بود، امروز نیز جزء دغدغههای جهان علم است. بازی تقلید گواهی بر قدرت نوآوری، پشتکار و روحیه انسانی است که آن را به یک تجربه سینمایی واقعا الهامبخش و نشاطآور تبدیل کرده.
مگان | 2022 | Megan
فیلم «هوش مصنوعی» اسپیلبرگ را به یاد بیاورید، «مگان» نسخه امروزی و ترسناکتر آن است! اینبار قضیه برعکس است. دختربچهای والدینش را در یک حادثه تلخ رانندگی از دست داده و سرپرستیاش به خاله نابغهاش سپرده شده.
خالهای که کارش اختراع اسباببازیها و رباتهای تجاری هوش مصنوعی است و با اختراع عروسک پیشرفته انساننمایی به نام «مگان» میخواهد همدمی برای خواهرزادهاش پیدا کند.
غافل از اینکه صمیمیت بین مگان و دخترک از حد عادی فراتر میرود و مگان حاضر است برای محافظت از دخترک هر کاری انجام دهد، از جمله کشتار دیگران! فیلم یک کمدی سیاه است، اما ترسی که به دل میافکند چندان تخیلی نیست و امروز سوژه نگرانی خیلیهاست!
انتخاب ویژه
وال-ئی | 2008 | Wall-E
حیف بود در این فهرست متنوع درباره رابطه سینما و هوش مصنوعی، اثری از انیمیشن نباشد.
Wall-E یک فیلم دلگرمکننده و قابل تامل از کمپانی «پیکسار» است که شما را عاشق سبک انیمیشنی درخشان و خلاقانه خود میکند. Wall-E سفر یک ربات کامپیوتری حساس و دوستداشتنی را دنبال میکند که در حال بررسی آینده زمین است.
فیلم Wall-E به طور یکپارچه طنز، ماجراجویی و عاشقی را در هم میآمیزد و مخاطبان در هر سنی را مجذوب خود می کند. Wall-E دارای مضامین زیربنایی محیطزیستگرایی است و درباره خطرات مصرفگرایی به بیننده هشدار میدهد. محال است آن را ببینید و عاشقش نشوید.